Sözlü cesaretlendirme, ironik etki ve biyolojik geribildirimin havalı tabanca atıcılarının performansı üzerindeki etkisi

Abstract

Bu çalışmada, havalı tabanca atıcısı sporcularına uygulanmış olan; sözlü cesaretlendirme, ironik etki ve biyolojik geribildirim yöntemlerinin sporcuların atış performansına ve kalp hızı değişkenliği değerlerine etkisi incelenmiştir. Çalışma, Türkiye Atıcılık ve Avcılık Federasyonu bünyesindeki 36 havalı tabanca sporcusu (22 erkek, 14 kadın) ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma süreci; ilk aşamada herhangi bir dış uyaran verilmeden (referans değer olarak kullanılmak üzere), ikinci aşamada sözlü cesaretlendirme yapılarak, üçüncü aşamada ironik hata bölgesi oluşturularak ve son aşamada biyolojik geribildirim verilerek olmak üzere her aşamada 15 atış yapılması talimatı verilerek tasarlanmıştır. Polar H10 cihazı ile her aşamada kayıt altına alınan kalp hızı değişkenliği verileri, Kubios HRV yazılımı ile analiz edilmiştir. Atış skorları, uluslararası geçerliği olan elektronik atış poligonunda kayıt altına alınmıştır. Çalışmanın bulgularına göre; sözlü cesaretlendirmenin, erkek sporcuların atış performansının iyileşmesine katkı sağladığı görülmüştür (p<0,001). İronik hata bölgesi oluşturulduğunda erkek ve kadın sporcuların hata bölgesine daha fazla atış yaptığı gözlenmiştir (p<0,001). Biyolojik geribildirim sürecinde sporcuların atış performansının yanı sıra SDNN ve RMSSD değerlerinin de önemli ölçüde iyileştiği görülmüştür (p<0,001). Sporcuların bireysel farklılıkları göz önünde bulundurularak, sözlü cesaretlendirme yönteminin, atış performansının iyileştirilmesi kapsamında uygulanabilecek etkili bir yöntem olabileceği, antrenör tarafından sporcuya; kaçınılması gereken ve atış sürecinde ironik etki oluşturabilecek talimatlar yerine, kusursuz bir atış için gerekli olan talimatların verilmesinin performansı önemli ölçüde iyileştirebileceği ve sporculara anlık olarak kalp hızı değişkenliği temelli biyolojik geribildirim imkânı sağlanmasının, sporcuların atış performansı, SDNN ve RMSSD değerleri üzerinde önemli derecede olumlu etkisi olabileceği düşünülmektedir.

This study investigated the effects of verbal encouragement, ironic effect and biofeedback methods on the shooting performance and heart rate variability values of athletes. The study was conducted on 36 air pistol shooters (22 male, 14 female) within the Turkish Shooting and Hunting Federation. The research process was designed by instructing 15 shots at each stage, with no external stimulus in the first stage (to be used as a reference value), verbal encouragement in the second stage, creation of an ironic error zone in the third stage, and biological feedback in the last stage. Heart rate variability data recorded at each stage using the Polar H10 device were analysed using Kubios HRV software. Shooting scores were recorded on an internationally recognised electronic shooting range. According to the results of the study, verbal encouragement contributed to the improvement of the male athletes' shooting performance (p<0.001). When an ironic error zone was created, it was observed that both male and female athletes made more shots into the error zone (p<0.001). During the biofeedback process, it was observed that the athletes' shooting performance increased and the SDNN and RMSSD values improved significantly (p<0.001). Considering the individual differences of the athletes, it is believed that the verbal encouragement method can be an effective method that can be applied within the scope of improving shooting performance, giving the athlete the instructions necessary for a perfect shot instead of the instructions that should be avoided and unwanted instructions during the shooting process by the coach can significantly improve performance, and providing the athletes with instant biofeedback based on heart rate variability can have a significant positive effect on the athletes' shooting performance, SDNN and RMSSD values.