Kimyasal atık alçıların zemin stabilizasyonunda kullanılabilirliğinin araştırılması

Abstract

Bu çalışmada, ülkemizde her geçen gün artan miktarlarda çevre ve ekonomi sorunlarına sebep olan kimyasal atık alçıların, azalan doğal stabilizasyon malzemeleri yerine kullanılması hedeflenmiştir. Kimyasal atık alçı sınıfında yer alan fosfojips, kalsiyum tuzlu borajips, sodyum tuzlu borajips ve desülfojipsin kohezyonlu zeminlerde stabilizasyon malzemesi olarak kullanılabilirliği araştırılmıştır. Bu amaçla atık alçılar kohezyonlu zemine %0, %5, %10 ve %15 oranlarında ilave edilerek katkılı zemin numuneleri hazırlanmıştır. Hazırlanan katkılı zemin numuneleri üzerinde likit limit, plastik limit,kompaksiyon, 2 ve 7 günlük serbest basınç dayanımı deneyleri yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre numunelerin plastisite indisi, maksimum kuru birim hacim ağırlığı, optimum su içeriği ve serbest basınç dayanımları belirlenmiştir. Genel olarak kohezyonlu zemine %5 ve %10 kalsiyum tuzlu borajips ve sodyum tuzlu borajips, %10 ve %15 fosfojips ve desülfojips katkısı; plastisite indislerini düşürmüş, maksimum kuru birim hacim ağırlıkları ve su ihtiyaçlarını arttırmış, aynı gerilmelerde daha düşük şekil değiştirmeler yaptırmış ve serbest basınç dayanımlarını arttırmıştır.

The objective of this experimented study is to use the chemical waste gypsums, which cause serious storage and environmental problems each year in our country, instead af diminishing naturel stabilization materials. The possible usage of phosphogypsum, calcium salted-borogypsum, sodium salted- borogypsum and desulphogypsum classified as chemical waste gypsums as stabilization materials in cohesive soils was investigated. For this reason, the samples were prepared by addition the chemical waste gypsum to the selected cohesive soils in contents of 0, 5, 10 and 15 %. The consistency limits, compaction properties and uncofined copressive strength were conducted for prepared samples. The unconfined compressive strength (UCS) was determined at different curing times and the change of UCS by time was also determined. Generally addition of phosphogypsum and desulphogysum by 10% and 15%, calcium-salted and sodium salted borogypsum by 5% and 10% had had reduced the plasticity index, increased the required amount of water and maximum dry density, leaded to lower deformation under the same strength and increased the values of UCS.