Hadis ve sünnet temelinde genç ve yaşlılarda peygamber tasavvuru: Balıkesir örneği

Abstract

İslâm’ın muhatabı olan Müslümanların Kur’ân’a uygun bir yaşam sürebilmeleri hiç şüphesiz ki Allah Rasûlü’nün sünnetinden geçmektedir. Bu nedenle Peygamber Efendimiz’in (s.a.s.) hadis/sünnetine dair bilgi birikimleri ve yaklaşımlar aslında akıllardaki Hz. Peygamber (s.a.s.) tasavvurunun portresini çizmektedir. Hz. Peygamber’in (s.a.s.) adının veya hadis ifadelerinin geçtiği her söze hadis olarak kolaylıkla inanıldığı, geçmişten gelen birçok kültürel adetlerin özellikle de yaşlılar tarafından sünnet olarak bilindiği ve bu doğrultuda uygulandığı, akla ters gibi görünen ama öncesi ve sonrasıyla bağı koparılarak aktarılan bazı hadislerin gençler tarafından aklın kabullenemeyeceği bir durum olarak algılandığı günümüz dünyasında O’nu (s.a.s.) ve hadis/sünnetini anlama, yaşama ve yaşatma konusunda ciddi eksiklikler ve yanlışlıklar bulunmaktadır. Bundan dolayı bu çalışmanın konusu, genç ve yaşlıların zihinlerindeki Hz. Peygamber tasavvurunu, katılımcıların hadis/sünnet bilgileri üzerinden ortaya koymaktır. Çalışmanın amacı genç ve yaşlı zihinlerde, sahip oldukları hadis/sünnet temelinden hareketle, Hz. Peygamber (s.a.s.) tasavvurunda bir farklılık olup olmadığını ortaya koymaktır. Mezkûr amacı gerçekleştirebilmek üzere çalışmada nitel yöntemlerden yarı yapılandırılmış mülâkat tekniği kullanılmıştır. Çalışmada örneklem olarak Balıkesir ilinde ikamet eden 25 genç ve 25 yaşlı katılımcı seçilmiştir. Katılımcılarla mülâkatlar yüz yüze yapılarak izinleri doğrultusunda ses kayıt cihazıyla kayıt altına alınmıştır. Çalışma neticesinde araştırmaya katılan genç ve yaşlıların hadis ve sünnete dair bilgilerinin yeterli olmadığı anlaşılmıştır. Katılımcılar tarafından Hz. Peygamber’in (s.a.s.) eksik tanındığı, her iki grupta da O’na (s.a.s.) dair ilk akıllara gelenin O’nun şekilsel yönleri olduğu, mevzû veya zayıf hadislerin sıhhat açısından sorgulanmayarak sahih hadismiş gibi kullanıldığı, aslında kültürel olan bazı uygulamaların sünnet zannedildiği tespit edilmiştir. Hz. Peygamber’i (s.a.s.) doğru tanımanın en iyi yolunun Kur’ân ışığında hadis ve sünneti doğru kaynaklar üzerinden öğrenmek olduğu anlaşılmıştır.

There is no doubt that Muslims, who are the addressees of Islam, can live a life in accordance with the Qur’an through the sunnah of the Messenger of Allah. For this reason, the knowledge and approaches regarding the hadith/sunnah of our Prophet (pbuh) actually draw the portrait of the imagination of the Prophet (pbuh) in minds. It is seen that every word containing the name of the Prophet (pbuh) or hadith expressions is easily believed as a hadith, and many cultural customs from the past are known as sunnah, especially by the elderly, and are implemented accordingly. Similarly, in today's world, where some hadiths that seem contrary to reason but are transmitted by breaking the connection with the before and after are perceived by young people as a situation that the mind cannot accept, there are serious deficiencies and mistakes in understanding, living and keeping alive Him (pbuh) and his hadith/sunnah. Therefore, the subject of this study is to reveal the vision of the prophet in the minds of young and old people through the hadith/sunnah knowledge of the participants. The aim of the study is to reveal whether there is a difference in the imagination of the prophet in young and old minds, based on the hadith/sunnah they have. In order to achieve the aforementioned purpose, semi-structured interview technique, one of the qualitative methods, was used in the study. 25 young and 25 elderly participants residing in Balıkesir province were selected as samples in the study. Interviews with the participants were conducted face to face and recorded with a voice recorder with their permission. As a result of the study, it was understood that the young and old people who participated in the research did not have sufficient knowledge about hadith and sunnah. The Prophet (pbuh) is not known by the participants incompletely, the first thing that comes to mind about Him (pbuh) in both groups is His formal aspects, fabricated or weak hadiths are not questioned in terms of authenticity and are used as if they were authentic hadiths, and some practices that are actually cultural are considered as sunnah, it has been determined that it is thought to be. It has been understood that the best way to know the Prophet (pbuh) correctly is to learn hadith and sunnah from correct sources in the light of the Qur’an.