Çuha çiçeğinin yağ bileşenlerinin tespiti ve bazı biyolojik özelliklerinin incelenmesi”

Abstract

Bitkilerden elde edilen ve fitokimyasallar olarak adlandırılan kimyasalları inceleyen bilim dalına fitokimya denir. Çuha çiçeği latince Primula vulgaris ismiyle bilinir ve Primulaceae familyasına ait çok yıllık bir bitkidir. Çuha çiçeği sabit yağlarının antioksidan özellikleri sayesinde birçok medikal ve kozmetikte kullanım alanına sahiptir. Bu yağlar kozmetik alanlarında yaygın olarak kullanıldığı bilinmektedir. Bu çalışmada kullanılan çuha çiçeği numuneleri Çorum’un İskilip ilçesine bağlı Yalak Köyü civarında bulunan Yalak Yaylası bölgesinden 11 Mart 2023 tarihinde hasat edildi. Çuha çiçeğinin kök, yaprak ve çiçek kısmından elde edilen sabit yağlar hegzan kullanılarak Soxhlet ekstraksiyonu ile elde edilmiştir. Kök, yaprak ve çiçek kısımlarında elde edilen sabit yağların antioksidan özellikleri DPPH analizi, CUPRAC tayini, toplam fenolik madde analizi ve toplam flavonoid analizi ile belirlenmiştir. Ayrıca DNA koruma aktivitesi tüm bileşenler için tespit edilmiştir. Son olarak GC-MS kullanılarak kimyasal yağ bileşimi belirlenmiştir. GC-MS’le yapılan kimyasal bileşim analizinde kök yağ numunesinde %58,85 oleik asit metil esteri, %27,74 palmitik asit metil esteri ve %6,03 cis-10-heptadekenoik asit metil esteri; yaprak yağ numunesinde %48,71 stearik asit metil esteri, %23,91 oleik asit metil esteri, %15,12 palmitik asit metil esteri ve çiçek yağ numunesinde %26,57 γ-lişolenik asit metil esteri, %25,18 oleik asit metil esteri, %19,63 palmitik asit metil esteri tespit edilmiştir. Elde edilen yağ numunelerinin FTIR ile yapı-fonksiyonel grup analizleri gerçekleştirilmiştir. DPPH yöntemine göre antioksidan aktiviteleri kök sabit yağı için 0,0407 µg troloks eşdeğeri/µl, CUPRAC tayinine göre antioksidan aktiviteleri kök sabit yağı için 0,2309 µg askorbik asit eşdeğeri/µl, toplam fenolik madde analizine göre antioksidan aktiviteleri kök sabit yağı için 0,0099 µg gallik asit eĢdeğeri/ µl, toplam flavonoid analizi yöntemine göre antioksidan aktiviteleri yaprak sabit yağı için 0,2327 µg kuersetin eşdeğeri/µl olarak belirlenmiştir. Elde edilen yağ numunelerinin DNA koruma aktivitesi tayini gerçekleştirilmiştir ve DNA plazmite herhangi bir etki oluşturmadığı ve DNA plazmitin fenton tarafından kırınımına da herhangi bir koruma aktivitesi göstermediği tespit edilmiştir.

The branch of science that studies chemicals obtained from plants and called phytochemicals is called phytochemistry. Primrose is known as Primula vulgaris in Latin and is a perennial plant belonging to the Primulaceae family. Thanks to the antioxidant properties of primrose essential oils, it has many uses in medicine and cosmetics. These oils are known to be widely used in cosmetic fields. The primrose samples used in this study were harvested on March 11, 2023, from the Yalak Plateau region located around Yalak Village in Iskilip district of Çorum. Essential oils obtained from the root, leaf and flower parts of primrose were obtained by Soxhlet extraction using hexane. Antioxidant properties of essential oils obtained from root, leaf and flower parts were determined by DPPH analysis, CUPRAC determination, total phenolic substance analysis and total flavonoid analysis. Additionally, DNA protection activity was detected for all components. Finally, the chemical oil composition was determined using GC-MS. In the chemical composition analysis performed by GC-MS, the root oil sample contained 58,85% oleic acid methyl ester, 27,74% palmitic acid methyl ester and 6,03% cis-10-heptadecenoic acid methyl ester; 48,71% stearic acid methyl ester, 23,91% oleic acid methyl ester, 15,12% palmitic acid methyl ester in the leaf oil sample and 26,57% γ-linolenic acid methyl ester, 25,18% oleic acid methyl ester, 19.63% palmitic acid methyl ester in the flower oil sample were detected. Structure-functional group analyzes of the obtained oil samples were carried out with FTIR. According to the DPPH method, the antioxidant activities for the root essential oil are 0.0407 µg trolox equivalent/µl, according to the CUPRAC determination, the antioxidant activities are 0.2309 µg ascorbic acid equivalent/µl for the root essential oil, according to the total phenolic substance analysis, the antioxidant activities are 0 for the root essential oil, According to the total flavonoid analysis method, antioxidant activities were determined as 0.2327 µg quercetin equivalent/µl for leaf essential oil. The DNA protection activity of the oil samples obtained was determined and it was determined that it did not have any effect on the DNA plasmid and did not show any protection activity on the breaking of the DNA plasmid by Fenton.