Yürütücü işlevlerin erken çocukluk eğitimi sınıflarının niteliği ve çocukların bağımsız öğrenme davranışları arasındaki aracı rolü

Abstract

Bu araştırmanın amacı, okul öncesi dönemdeki çocukların yürütücü işlev düzeylerinin, erken çocukluk eğitimi sınıflarının niteliği ve çocukların bağımsız öğrenme davranışları arasındaki ilişkideki aracı rolünü araştırmaktır. İlgili literatür göz önüne alınarak oluşturulan model, yol analizi ile değerlendirilmiştir. Araştırmaya Balıkesir il merkezinde, okul öncesi eğitim kurumlarında devam eden, yaşları 49-71 aylar arasında değişen 323 çocuk ve bu çocukların öğretmenleri katılmıştır. Araştırmaya katılan çocukların yürütücü işlev düzeylerini belirlemek için Çocukluk Dönemi Yürütücü İşlevler Envanteri (ÇDYİE), araştırmaya katılan sınıfların niteliğini değerlendirmek için Erken Çocukluk Sınıf Ortamı Değerlendirme Ölçeği ve araştırmaya katılan çocukların öğrenme davranışlarını belirlemek için Küçük Çocuklar için Bağımsız Öğrenme Davranışları Ölçeği (BÖD 3-5) kullanılmıştır. Ölçekler öğretmenler tarafından değerlendirilmiştir. Elde edilen verilerin çarpıklık ve basıklık değerleri incelenerek normallik varsayımları kontrol edilmiş ve verilerin normal dağıldığı bulunmuştur. İki veya daha çok gözlemlenen değişken arasındaki doğrudan ve dolaylı, nedensel ilişkilerin değerlendirildiği yapısal eşitlik modelinin özel bir durumu olan yol analizi Mplus kullanılarak yapılmıştır. Analizler sonunda test edilen modelin uyum endekslerinin mükemmel olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Modelde anlamlı bulunan doğrudan etkiler şunlardır: Bağımsız öğrenme davranışları çalışma belleği tarafından pozitif, ketleyici kontrol tarafından negatif şekilde yordanmaktadır. Ketleyici kontrol, olumlu davranışların teşvik edilmesi tarafından negatif ve özyeterliliğin desteklenmesi tarafından ise pozitif şekilde yordanmaktadır. Aracılar yoluyla dolaylı etkilerin hiçbirinin istatistiksel anlamlılığa ulaşmadığı bulunmuştur.

The aim of this study is to examine the mediating role of executive function levels of pre-school children in the relationship between the quality of early childhood education classrooms and children's independent learning behaviours. The model, which was created by considering the related literature, was evaluated by path analysis. A total of 323 children aged between 49-71 months and attending pre-school education institutions in Balıkesir province centre and their teachers participated in the study. Childhood Executive Functioning Invantery (CHEXI) was used to determine the executive function levels of the children participating in the study, the Early Childhood Classroom Environment Assessment Scale (ECCEAS) was used to evaluate the quality of the classrooms participating in the study, and the Children's Independent Learning Development (Child 3-5) Checklist was used to determine the learning behaviours of the children participating in the study. The scales were evaluated by the teachers. Normality assumptions were checked by examining the skewness and kurtosis values of the obtained data and it was found that the data were normally distributed. Path analysis, which is a special case of structural equation modelling in which direct and indirect, causal relationships between two or more observed variables are evaluated, was performed using Mplus. At the end of the analyses, it was concluded that the fit indices of the tested model were excellent. The direct effects found significant in the model are as follows: Independent learning behaviours were predicted positively by working memory and negatively by inhibitory control. Inhibitory control is predicted negatively by encouraging positive behaviours and positively by supporting self-efficacy. None of the indirect effects through mediators reached statistical significance.