Sanat bilgisi ve estetik algıyı destekleyen resimli çocuk kitaplarının incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, erken çocukluk dönemine uygun resimli çocuk kitapları sanat bilgisi ve estetik algıyı desteklemesi yönünden incelenerek mevcut durumu ortaya koymak amaçlanmıştır. Nitel bir araştırma olan bu çalışma, genel tarama modeli ile desenlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunda 152 kitap yer almaktadır. Bu kitaplar ölçüt örnekleme yöntemi ile belirlenen erken çocukluk dönemine uygun olması, sanat bilgisi içermesi, resimlerinin sanatsal özellikler taşıması ve yaratıcılığı destekleyici ögeler içermesi ölçütleri aracılığıyla ile seçilmiştir. Kitapların incelenmesinde araştırmacı tarafından oluşturulan Sanat Bilgisi ve Estetik Algıyı Destekleyen Resimli Çocuk Kitapları İnceleme Formu kullanılmıştır. Bu form aracılığı ile veriler toplanmış ve elde edilen veriler içerik analizi yapılarak değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, kitapların fiziksel özelliklerinin uygun olduğu, görsel anlatım özeliklerinin son yıllarda basılmış kitaplarda gelişme gösterdiği, gün geçtikçe sanata dair bilgi içeriğinin kitaplarda daha fazla yer aldığı saptanmıştır. Yaratıcılık yönünden yine son dönemde basılmış kitapların kurgusunun daha yaratıcı olduğu ve bir oyun aracına dönüşen tasarımlara sahip olduğu belirlenmiştir. Kitaplarda çocuğa uygun olmayan ifadelerin yer almadığı, cümle yapısının, kelimelerin, ifade biçiminin seçiminde çocuğa göre ilkesinin gözetildiği belirlenmiştir. Ancak ele alınan sanatçıya yönelik yeterli ve ilgi çekici sanat, sanatçı, sanat eseri bilgilendirme notunun kitaplarda bulunmadığı, bazı kitaplarda yer alan bilgilerin ise doğum yeri, sanat müzesinin adı gibi bilgilerle sınırlı kaldığı tespit edilmiştir. Bu bulgular sonucunda sanatçı bilgilendirme notlarının göz ardı edilmemesi gerektiği, bilgilerin kitap içindeki akışa uygun ele alınan sanat veya sanatçıya uygun açıklama yapar nitelik taşıması, farklı sanat/ sanatçıların tanıtıldığı kitapların basılması, yabancı sanatçı ve sanat eserlerinin okunuş bilgisinin de kitaplarda yer alması, yerli ve kadın sanatçıların tanıtılmasına yönelik kitapların tasarlanması, farklı sanat dallarına ilişkin etkileşimli kitap tasarlanması, çoklu öğrenmeye uygun kitapların tasarlanması ve sanat bilgisi ve estetik algıyı destekleyen kitaplar aracılığı ile çocuklarla sesli okuma müdahale araştırmaları yapılabileceği önerilmiştir.

The purpose of this research is to uncover the existing situation by studying picture books suitable for early childhood in terms of supporting art knowledge and aesthetic perception. The survey was used to conduct this qualitative research study. The research sample consists of 152 books. The criterion sampling method was used to choose these books. The researcher devised the Illustrated Children's Books Review Form that Supports Art Knowledge and Aesthetic Perception for the book analysis. Content analysis was used to analyze the data collected. As a result, it has been determined that the physical features of the books are suitable, the visual expression features have improved in the books published in recent years, and the information content about art is included in more and more books. In terms of creativity, it has been determined that the fiction of the books published recently is more creative and has designs that turn into a game tool. It has been determined that there are no expressions that are not suitable for the child in the books, and that the principle of according to the child is observed in the selection of sentence structure, words and expression form. However, it has been determined that there are not enough and interesting art, artist, artwork information notes for the artist in question in the books, and that this information is important. As a result of these findings, not ignoring the artist information notes, publishing the books in which different arts/artists are introduced, including the reading information of foreign artists and works of art in the books, designing books suitable for multiple learning, and reading aloud intervention research with children through books that support art knowledge and aesthetic perception possible are suggested.