Makro ekonomik göstergelerin ülke riski göstergesi olan kredi temerrüt takasları (CDS) üzerindeki etkisi: Türkiye örneği

Abstract

Kredi Temerrüt Takasları (CDS), taraflar arasında kredi riskinin transferini sağlamaya yarayan finansal sigortalama sözleşmesidir. Küreselleşen dünya ekonomilerinde yatırım kararları ve ekonomik ilişkiler, ülkelerin kredi notlarından etkilenmektedir. Ülke kredi notları ülkenin borçlarını ödeyebilme kapasitesi hakkında bilgi vermekte olup yatırımcılar için kritik bir öneme sahiptir. CDS Primleri kredi derecelendirme kuruluşlarının belirlemiş oldukları kredi notlarına alternatif olarak değerlendirilir. Moody's, Standard & Poor's ve Fitch Ratings gibi kredi derecelendirme kuruluşlarının verdikleri kredi notları uzun zaman boyunca ülke kredi riskinin ölçülmesi amacıyla uzun zaman boyunca kullanılmıştır ancak özellikle 2008 yılında yaşanmış olunan küresel çapta yaşanan finans krizi sonrasında kredi derecelendirme kuruluşlarına eleştiriler başlamıştır. Kredi derecelendirme kuruluşları yüksek faizli bankacılık krizini öngörme konusunda yetersiz kalmıştır bunun en büyük örneği ise Amerikan yatırım bankası olan Lehman Brothers'ın o dönemdeki kredi notları çok yüksek olmasına rağmen bankaya bağlı kredi riskinin arttığına ilişkin göstergelere sahipti ve bunun sonucunda bankanın temerrüde düşmesidir. Kredi derecelendirme kuruluşlarına olan güvenin azalması, CDS primlerini alternatif ülke kredi riskini gösteren bir türev ürün olarak öne çıkmasını beraberinde getirmiştir. Bu bağlamda yüksek lisans tezimizde makro ekonomik değişkenlerin ülke riski göstergesi olarak kabul edilen CDS primleri üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Tez çalışmamızın birinci bölümünde risk, devlet kredi riski ve ülke riski kavramlarından bahsedilmiştir. İkinci bölümde ise kredi temerrüt takaslarının genel işleyişinden, unsurlarından, CDS'lerin belirleyicilerinden, kullanım amaçlarından, türlerinden, CDS'lerde meydana gelebilecek risklerden, CDS'leri düzenleyici kuruluşlardan ve CDS primlerinin hesaplanması ve fiyatlanmasından bahsedilmiştir. Tezimizin son bölümünde ise makro ekonomik değişkenler ve Bist100 endeksi verileri ile CDS primleri arasındaki ilişkilerin araştırılması için öncelikle Johansen Eş Bütünleşme Analizleri yapılmış ve daha sonrasında veriler arasında kısa dönemde dengeden sapma eğilimleri test edilmesi için Vektör Hata Düzeltme Modeli (VECM) analizi yapılmıştır. CDS Primleri ile değişkenler arasındaki iki yönlü nedensellik ilişkisinin saptanması için ise Granger Nedensellik Testinden yararlanılmıştır. Yapmış olduğumuz analiz sonuçlarında CDS primleri ile değişkenler arasında uzun dönemde ilişkilerin olduğu ve değişkenler arasında granger nedensellik ilişkisi olduğu bulunmuştur.

Credit default trading (CDS) is a financial insurance agreement that provides the transfer of credit risk between the parties. Investment decisions and economic relations in globalized world economies are affected by the credit ratings of the countries. Country credit ratings provide information about the capacity to pay the country's debts and are critical for investors. CDS premiums are considered as an alternative to the credit grades determined by credit rating agencies. Credit rating agencies such as Moody's, Standard & Poor's and Fitch Ratings have been used for a long time for a long time to measure the country's loan risk but criticizing credit rating agencies started especially after the global financial crisis in 2008. Credit rating agencies were insufficient to foresee the high -interest banking crisis, the biggest example of this is that the American Investment Bank, Lehman Brothers, had high credit ratings at that time, although the loan risk -related loan risk increased, and as a result, the bank's default falls. The decrease in confidence in credit rating agencies has brought CDS premiums to the forefront as a derivative product showing an alternative country's credit risk. In this context, the effect of macroeconomic variables on CDS premiums, which are accepted as a indicator of the country's risk, is investigated in our master's thesis. In the first part of our thesis, the concepts of risk, state credit risk and country risk are mentioned. In the second part, the general functioning of credit default clearing, its elements, determinants of CDSs, usage purposes, types, risks that may occur in CDS, CDS regulatory organizations and CDS premiums are mentioned and pricing. In the last part of our thesis, Johansen Co -Integration Analysis was performed for the investigation of the relationships between macroeconomic variables and BIST100 index data and CDS premiums, and then the vector error correction model (VICM) analysis was performed in order to test the deviation trends between the data in the short term. Granger causality test was used to determine the two -way causality relationship between CDS premiums and variables. In the results of our analysis, there are long -term relationships between CDS premiums and variables and a granger causality relationship between the variables.