Akbaşlar (Dursunbey, Balıkesir) manganez yatağının jeokimyasal özellikleri

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Akbaşlar (Dursunbey, Balıkesir) köyü civarında, Kretase-Jura yaşlı ofiyolitik melanja ait radyolaryalı çört bloğu içinde mostra veren mangan yatağının jeolojisi, mineralojisi ve jeokimyasal içeriğini ortaya koymaktır. İzmir-Ankara-Erzincan Neotetis Okyanusu’nun kuzey kolu boyunca ofiyolitik melanj birimlerinin derin deniz kökenli ve silisleşmiş sedimanter kayaçlar yaygın olarak manganez oksit yatakları içerir. Akbaşlar (Dursunbey, Balıkesir) bölgesinde manganez yatağı çok ince tabakalı çamurtaşı ve silisli pelajik sedimanter kayaçlar ile ardalanmalı şekilde küçük ve/veya orta ölçekli mercekler şeklinde mostra vermektedir. Bu yatak, yaygın olarak braunit, pirolusit, kriptomelan ile kuvars ve kalsit gang minerallerinden meydana gelmektedir. Mn/Fe (42.84), Co/Zn (1.92), Co/Ni (2.34) oranları, düşük ΣNTE (14.59 ppm), Cu+Ni+Co (326.7 ppm) değerleri, ve aynı zamanda negatif Ce anomalisi (Ce/Ce*PAAS = 0.23), Y/Ho ratio (27.5) oranı ile hafif negatif Y anomalisi (YSN/HoSN = 0.99) Akbaşlar Mn yatağının denizaltı bir hidrotermal sistemde şekillenmiş olduğunu göstermektedir. Redoks oranlar (Ni/Co = 0.21-0.99, V/Mo = 2-35), positif Mn*SN (3.23-3.74), düşük Sr içerikleri (390.59 ppm) and Ceanom. (− 0.08) değerleri bu yatağın düşük tuzluluklu ve oksijen bakımından zengin bir ortamda çökelim yaptığını vurgulamaktadır. Buna ek olarak, negatif Eu anomalisi (0.5), Ce anomalisi (0.23), ve ΣNYE/Fe (262.2 x10-4) oranı Akbaşlar Mn yatağının İzmir-Ankara-Erzincan Okyanusu’nun yayılma sırtına uzak bir pelajik ortamdaki düşük sıcaklıklı hidrotermal sıvılar (< 200 °C) ile oluştuğunu ortaya oymaktadır.

The goal of the present study is to determine the geology, mineralogy and geochemical compositions of the manganese deposit exposed within the radiolarian chert associations around Akbaşlar (Dursunbey, Balıkesir) region. Manganese oxide deposits occur usually in the silicified sedimentary rocks of the ophiolitic mélange assemblages of the Neotethyan Ocean (İzmir-Ankara-Erzincan) in northern Turkey. In the Akbaşlar region (Dursunbey, Balıkesir), manganese deposit outcropped small lenses and interlayers with pelagic sediments. The Akbaşlar manganese deposit consists mainly of dominantly mineral assemblages of braunite, pyrolusite, cryptomelane and ganque minerals are quartz and rarely calcite. Mn/Fe (42.84), Co/Zn (1.92), Co/Ni (2.34) ratios, low contents of ΣREE (14.59 ppm), Cu+Ni+Co (326.7 ppm), and also negative Ce anomaly (Ce/Ce*PAAS= 0.23), weakly negative Y anomaly (YSN/HoSN = 0.99) with Y/Ho ratio (27.5) suggest that Akbaşlar manganese occurrences occur in a submarine hydrothermal system. According to redox element ratios (Ni/Co = 0.21-0.99, V/Mo = 2-35), positive Mn*SN (3.23-3.74), Sr contents (390.59 ppm) and Ceanom. (− 0.08) values, the Akbaşlar manganese occurrences could have formed in low-salinity and oxygenated marine environment. Bedises, negative Eu (0.5) and Ce anomaly (0.23), and ΣREE/Fe ratio (262.2 x10-4) highlighted that the deposit were formed via low-temperature hydrothermal fluids of pelagic site of the Neo-Tethyan Ocean.