Mimari tasarım yarışmalarında değerlendirme sürecine yönelik bulanık AHS tabanlı bir yöntem

Abstract

Mimarlık disiplininde önemli bir yere sahip olan mimari tasarım yarışmaları; mimarın, değerlendiricilerin ve belli amaçlarla ortaya koyulan projelerin bütününden oluşan bir araçtır. Bu araç cesur ve yenilikçi ortamlar oluşturarak hem mimarın gelişimine hem de mimarlık ortamına katkı sağlamaktadır. Buna karşın yarışmalarda karşılaşılan bazı problemler yarışmalara bakış açısını olumsuz etkileyerek yarışmalara karşı olan güveni azaltmaktadır. Bu kapsamda değerlendirme problemi bu olumsuz bakış açısının oluşmasındaki en önemli etmenlerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Genel olarak yarışmalardaki değerlendirmelerin tarafsız bir süreç olarak işlenmesi beklenmektedir. Fakat bu süreç içerisinde kullanılabilecek sistematik değerlendirme yöntemlerinin azlığı ve bu yöntemlerin süreç içerisinde kullanılamayacağına dair baskın olan görüş, yarışmalarda büyük ölçüde sübjektif görüşlerle değerlendirmelerin yapılarak ödüllere karar verilmesine neden olmaktadır. Sunulan bu çalışmada, yarışmalarda karşılaşılan değerlendirme problemlerine odaklanılarak, bu doğrultuda mimari tasarım yarışmalarında uygulanabilecek sistematik bir değerlendirme yönteminin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Bu yöntem ile mimari tasarım yarışmalarındaki değerlendirme sürecinin daha objektif ve bilinçli bir şekilde işleyebileceği öngörülmektedir. Yöntemde, projelerin ikili karşılaştırılmalarına olanak veren Bulanık AHS tabanlı DDSS yazılımından faydalanılmıştır. Yöntem üniversite ve kamu işbirliği kapsamında yürütülen bir yarışma üzerinden test edilmiştir. İki aşamalı olarak organize edilen yarışmanın; birinci aşamasında yöntem eğitim süreci paralelinde ele alınırken; ikinci aşamasında alanında uzman bağımsız bir jüri yönetiminde değerlendirme sürecine entegre edilmiştir. Bu süreç sonunda çalışma kapsamında geliştirilen değerlendirme yönteminin, mimari tasarım yarışmalarındaki karar adımlarında uygulanması ile ilgili belirgin bir potansiyele sahip olduğu tespit edilmiştir.

Architectural design competitions, which have an important place in the discipline of architecture; It is a tool that consists of the architect, the evaluators and the projects put forward for certain purposes. This tool contributes to both the development of the architect and the architectural environment by creating bold and innovative environments. On the other hand, some problems encountered in the competitions affect the perspective of the competitions negatively and reduce the confidence in the competitions. In this context, the problem of evaluation emerges as one of the most important factors in the formation of this negative point of view. In general, evaluations in competitions are expected to be treated as an impartial process. However, the scarcity of systematic evaluation methods that can be used in this process and the dominant opinion that these methods cannot be used in the process cause the awards to be decided by making evaluations with mostly subjective opinions in competitions. In this study, it is aimed to develop a systematic evaluation method that can be applied in architectural design competitions by focusing on the evaluation problems encountered in the competitions. With this method, it is foreseen that the evaluation process in architectural design competitions can work more objectively and consciously. In the method, Fuzzy AHS based DDSS software was used, which allows pairwise comparison of projects. The method was tested on a competition conducted within the scope of university and public cooperation. The competition, which is organized in two stages; In the first stage, while the method was handled in parallel with the education process; In the second stage, it was integrated into the evaluation process under the management of an independent jury, who are experts in their fields. At the end of this process, it has been determined that the evaluation method developed within the scope of the study has a significant potential to be applied in decision steps in architectural design competitions.