Kadın bedenine zarar verici kültürel müdahaleler: karşılaştırmalı bir sosyolojik analiz

Abstract

Bireylerin kendilerini toplumsal alanda var etmek için kullandıkları öncelikli araç bedenleridir. Beden, sosyal ve kültürel bağlamda toplumsal olarak inşa edilen bir özne olarak değerlendirilmektedir. Günümüz araştırmalarının odak noktalarından biri olan kadın, bu çalışmada bedeni bağlamında ele alınmıştır. Literatürde kadın bedeni ile ilişkilendirilen zararlı kültürel müdahaleler söyleminin Batı ve Batı dışı toplumlar için nasıl ele alındığını ortaya koymak amacı barındıran çalışmada, kadın bedenine zarar veren kültürel müdahaleler değerlendirilerek zarar boyutları ortaya konulmuştur. Bu doğrultuda, bütüncül bir yaklaşımla nitel araştırma yöntemlerinden eleştirel söylem analizi tekniği kullanılmıştır. Yapılan incelemeler sonucunda, Batı toplumlarının en az gelenek ile bağdaştırılan Batı dışı toplumlar kadar zararlı kültürel müdahalelere sahip olduğu ancak biyopolitika ve biyoiktidar gibi çeşitli mekanizmalar aracılığıyla müdahalelerin meşrulaştırıldığı ve göz ardı edildiği ortaya konulmuştur. Güzellik ve sağlıklı olmak gibi çeşitli toplumsal normlar çerçevesinde gelişen Batı toplumlarının bedene müdahale biçimleri, uygulanma şekilleri bakımından Batı dışı toplumlarla farklılık göstermektedir. Gelenek, dini inanç, aile baskısı gibi çeşitli nedenlerle uygulanan Batı dışı müdahalelerin yanı sıra Batı müdahaleleri bireysel tercih ve özgürlük vaatleriyle uygulanmaktadır. Batı dışı toplumlarda uygulanan kadın bedenine zararlı kültürel müdahalelerin eleştirel ve baskıcı bir şekilde ele alınış biçimi, problemleri ortadan kaldırmak yerine kökleştirmeye devam etmektedir.

The primary instrument that individuals use to create themselves in the social arena is their body. The body is considered as a socially constructed subject in social and cultural context. The woman one of the focus points of today's research, is discussed in the context of their body in this study. The aim of this study is to reveal how the discourse of harmful cultural interventions associated with the female body in the literature is handled for Western and non-Western societies the dimensions of harm are revealed by evaluating the cultural interventions that harm the female body. In this direction, critical discourse analysis technique, one of the qualitative research methods, was used with a holistic approach. As a result of the examinations, it has been revealed that Western societies have at least as harmful cultural interventions as non-Western societies associated with tradition, but interventions are justified and ignored through various mechanisms such as biopolitics and biopower. Western societies which developed within the framework of various social norms such as beauty and being healthy, differ from non-Western societies in terms of the way they intervene in the body and the way they are applied. In addition to non-Western interventions applied for various reasons such as tradition, religious belief, family pressure, Western interventions are implemented with individual choice and promises of freedom. The critical and oppressive treatment of harmful cultural interventions on the female body in non-Western societies continues to root problems rather than eliminate them.