Baymirza Hayit'in hayatı ve faaliyetleri
Künye
Baykan, Ganimet Karacadağ. Baymirza Hayit'in hayatı ve faaliyetleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2022.Özet
Baymirza Hayit'in hayatı dünya savaşlarının ortasında cereyan etmiştir. Şimdiki Özbekistan sınırları içerisinde bulunan Yarkorgan köyünde dünyaya gelmiştir. Çarlık Rusya'nın yıkılması ve yeni düzenin temini konusunda Sovyet Rusya'nın baskıları ve Türklere yaptıkları zulümler içerisinde çocukluğunu
geçirmiştir. Istıraplı hayatının ilk döneminde bunlar olurken, devamında da kendisini refah bir hayat beklememekteydi. Eğitimini Sovyetlerin baskısı altında devam ettirmiştir. Ancak ailesi ve eğitim hayatında karşısına çıkan yüce mücahitlerin de etkileriyle, Türk milli mefkûrelerini bilerek yetişmiştir. Hayit, Sovyet Rusya'da öğretilmeyen ya da öğrenilmesi istenmeyen Türk illeri ile ilgili eğitimi kendisi araştırıp öğrenmiştir. II. Dünya savaşı başladığında, sürgüne gönderilmekten kurtulmak için savaşa katılmış ve öncelikle Sovyet ordusu içerisinde yer alıp, Almanlara karşı savaşmıştır. Almanların güçlü saldırıları sonucunda esir düşmüştür. Sonrasında, Mustafa Çokay ile tanışmış ve Türkistan için savaşmaya karar vermiştir. Doğu lejyonları adı altında kurulan Türkistan lejyonlarına katılmış ve burada birçok mücahitle beraber, Sovyetlere karşı savaş vermiştir. II. Dünya savaşı sonucunda, birçok arkadaşından daha şanslı olan Hayit Sovyetlere teslim edilmeden kurtulabilmiştir. Almanya'da yaşamaya başlamış, burada evlenmiş ve hayatının geri kalanını Almanya'da devam ettirmiştir. Mücadeleci ruhundan dolayı Türkistan için savaşına yazarak devam etmiştir. Yaptığı araştırmalar, yazdığı kitaplar hep bu doğrultuda olmuştur. Eşinin de desteği ile yazmaya devam etmiş, Çarlık Rusya'dan başlayarak, Sovyetler Birliğinde Türklere karşı yapılanların hepsini, dünyaya duyurmak için gayret göstermiştir. Hariçte Türkler için faaliyette bulunmuş ve yayınlar oluşturmuştur. Ömrü vefa etmiş ve yıllardır beklediği SSCB'nin dağılmasına şahit olabilmiştir. 89 yıllık ömrünün sonunda, arkasında birçok kitap, makale ve dergi bırakmıştır. Tüm ömrünü Türkistan'ın haklı davası için harcamıştır. Baymirza Hayit lived in the middle of the world wars. He was born in villige of Yarkorgan which is in Uzbekistan nowadays. His childhood was in pressure of Soviet Rusia to ensure the new order and persecution to Turks becouse of the callopse of Tsarist Russia. He was born in suffer, but also his future life would not change. He get his education under pressure of Soviet Rusia. But he grew up knowing Turkish national ideals thanks to his family and mujahideen who he met in his education life. Hayit, learn thing by himself what Soviet Rusia didn't teach -or didn't want to teach- in school about Turkish provinces. When II. World War has began, he join to army in Soviets side and fight with Germans to avoid exile. Due to stong attack of Germans, he became captive. Then, he met with Mustafa Çokay and decide to fight for Turkistan. He join to Turkistan legion wich named as an 'East Legion'. Hayit and lots of mujahideen were fight with Soviets Hayit was luckier then his friends when II.Wolrd War was end he could survive befor surrender to the Soviets. He carried on his after life in Germany and get married in there. Because of his combative spirit he continued fighting for Turkistan by writing. Researchs all he made and books all he wrote were for this. Starting from the Tsarist Russia after then Soviets, he wrote everything what they do to Turks. He tried let to world know everything. Also he made activity and wrote for Turkey too. Finally he able to saw USSR fell apart what he has been waiting for years. After 89 year in his life, he left us lots of books, articils and journals. He spend all of his life to defend Turkistan's right case.