Bir sanayi işletmesinden salınan hava kirleticilerine ait dağılım modellerinin ve olası halk sağlığı etkilerinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, Balıkesir’de bir çimento fabrikasından yayılan partikül madde ve toz kirleticisinin, farklı meteorolojik ve hava kalitesi modellerini kullanarak oluşan kirliliğin nereye doğru dağıldığını, hangi modellerin bu çalışma için daha iyi sonuçlar verdiğini ve son olarak işletmeden yayılan ağır metallerin oluşturabileceği sağlık riskinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Balıkesir, sanayi sektöründen turizme, enerjiye ve pek çok farklı sektörlerin bulunduğu bir şehrimiz olarak nüfusu da gün geçtikçe artmaktadır. Tüm bunların sonucu olarak hava kirliliği artarak kişilerde ve canlılarda sağlık riski oluşturmaktadır. Bu çalışmada, lokal meteorolojik istasyonlardan alınan veriler ile AERMET, uydudan alınan meteorolojik veriler ile WRF kullanılarak meteorolojik model alt yapıları hazırlanmıştır. Hava kirliliği dağılımı için iki farklı meteorolojik model kullanılarak AERMOD ve ADMS modelleri hazırlanmıştır. Balıkesir bölgesinde faaliyet gösteren hava kalitesi izleme istasyonu ile korelasyon analiz yapılarak en uygun meteorolojik ve hava kalitesi dağılım modeli tespit edilmiştir. Ağır metallerin salınımı sonucu oluşabilecek akut, kronik ve kanser riski için HARP kullanılmıştır. Sonuç olarak; yapılan analizlere göre modellerde kirlilik daha çok güneye doğru dağılım göstermiştir. İstatistiksel sonuçlar incelendiğinde, meteorolojik modellerden WRF, hava kalitesi dağılım modellerinden saatlik verilerde ADMS, günlük verilerde AERMOD daha iyi sonuçlar vermiştir. Sağlık etkisi incelendiğinde, akut ve kronik risk açısından sınır değerleri sağlarken kanser riski oranında sınır değerde aşımlar görülmüştür.

In this study, it was aimed to determine where the particulate matter and dust pollutant emitted from a cement plant in Balıkesir is dispersed by using meteorological and air quality models, which models had better results than the other for this study, and finally, detection of the health risk assessment the releasing of heavy metal from the plant. The population of Balıkesir is constantly increasing since it has many different sectors like industrial, tourism, energy sectors. All these situations caused to increase of air pollution where health effect on people and living creatures. In this study, the meteorological models were prepared taking from the residential meteorological stations using AERMET, and WRF was used with meteorological data from the satellite. AERMOD and ADMS models were prepared by using two different meteorological models for air quality dispersion model. The best meteorological and air quality dispersion model was determined for this study using that air quality monitoring station operating in the Balıkesir region. HARP was used for that acute, chronic, and cancer risks that may occur as a result of the releasing heavy metals. In conclusion, it has been observed that air pollution distributions are mostly distributed towards the southern region. When statistical results were examined, WRF from meteorological model and AERMOD from air quality distribution models gave better results. When statistical results were examined, WRF from meteorological model, ADMS in hourly and AERMOD in daily from air quality distribution models gave better results. When the health effect was examined, it was observed that the limit values were provided in terms of acute and chronic risk, while the limit values were exceeded in the cancer risk ratio.