Gıda tiksinmesi ve yeni yiyecekleri deneme korkusu kavramlarının arasındaki ilişkinin belirlenmesi

Abstract

Besin tüketimi, insanoğlunun fizyolojik olarak yerine getirmesi gereken bir zorunluluk olmasının yanısıra aynı zamanda sosyal ve kültürel bir olgudur. Sosyal ve kültürel yönüyle beslenme kavramı birçok farklı etmen ve faktörle ilişkilidir. İnsanoğlunun besin tercihi, besin seçimi ve beslenme alışkanlıkları üzerindeki etkili unsurların anlaşılması, beslenme kavramının daha derinlemesine kavranmasını sağlayacaktır. Gıda tiksinmesi bazı gıdalara veya gıda süreçlerine karşı oluşan olumsuz şekilde ortaya çıkan yüz ifadesi, nörolojik belirtiler veya karakteristik eylemler olarak tanımlanmaktadır. Yeni yiyecekleri deneme korkusu olan yeni yiyecekleri deneme korkusu, insanlarda yeni yiyeceklere veya yenilikçi yiyeceklere karşı oluşan korku duygusu olarak tanımlanmaktadır. Gıda tiksinmesi ve yeni yiyecekleri deneme korkusu, beslenme davranışının geçmişten günümüze şekillenmesinde önemli görülmektedir. Gıda tiksinmesi ve yeni yiyecekleri deneme korkusunun beslenme davranışı üzerindeki etkisinin ortaya konulması, bu kavramların gıdalardan kaçınma süreci ve yiyecek tercihleri üzerindeki rollerinin belirlenmesine yardımcı olacaktır. Bu araştırmanın gıda tiksinmesi üzerine gerçekleştirilen araştırmalara yeni bir bakış açısı kazandırması ve gıda tiksinmesinin yiyecekte yenilik korkusu üzerindeki derin etkisinin ve ilişkisinin ortaya konması açısından önemli olduğu söylenebilir. Bu araştırmanın amacı gıda tiksinmesi ve yeni yiyecekleri deneme korkusu arasındaki ilişkinin ortaya konmasıdır. Araştırmada, gıda tiksinmesi düzeyleri Hermann ve Siegrist (2018) yılında ortaya koyduğu gıda tiksinme ölçeği ile birlikte, yeni yiyecekleri deneme korkusu düzeyi, Pliner ve Hobden (1992) yılında ortaya koyduğu ölçek ile birlikte ölçülmeye çalışılmıştır. 402 katılımcı ile gerçekleştirilen bu çalışmanın sonucunda gıda tiksinmesinin yeni yiyecekleri deneme korkusu üzerindeki pozitif ve zayıf etkisi belirlenmiştir. Ayrıca bu iki kavram arasında pozitif yönlü orta düzeyde anlamlı bir ilişki ortaya konulmuştur. Bu kavramların demografik özellikler, yurtdışında bulunma durumları ve sindirim hastalıklarının varlığı durumlarına göre değişiklik gösterdiği sonuçları tespit edilmiştir. Araştırma, beş ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm olan giriş; araştırmanın önemi, araştırmanın amacı, araştırmanın varsayımları, araştırmanın sınırlılıkları ve tanımlarından oluşmaktadır. İkinci bölümde ilgili alanyazın; beslenme kavramı, tiksinme kavramı, gıda tiksinmesi kavramı, yeni yiyecekleri deneme korkusu ve ilgili araştırmalar bölümlerinden oluşmaktadır. Üçüncü bölümde araştırmanın yöntemi, dördüncü bölümde bulgular ve yorumlar, çalışmanın son bölümü olan beşinci bölümde sonuç ve önerilerden oluşmaktadır.

Food consumption is a social and cultural phenomenon as well as being a physiological necessity of human beings. With its social and cultural aspects, the concept of nutrition is related to many different factors and effects. Understanding the factors affecting human food preference, food choice, and eating habits will provide a deeper understanding of the concept of nutrition. Food disgust is defined as a negative facial expression, neurological symptoms, or characteristic actions that occur towards certain foods or food processes. Food neophobia, which is the fear of trying new foods, is defined as people's fear of new foods or innovative foods. Food disgust and the fear of trying new foods seem to be important in shaping nutritional behavior from past to present. Revealing the effects of food aversion and fear of trying new foods on nutritional behavior will help to determine the roles of these concepts on food avoidance and food preferences. This research is considered important in terms of giving a new perspective to research on food disgust and revealing the deep effect and relationship of food disgust on fear of novelty in food. The aim of this research is to reveal the relationship between food disgust and food neophobia. In the study, food disgust levels were tried to be measured together with the food disgust scale introduced by Hermann and Siegrist (2018). The levels of food neophobia were tried to be measured together with the scale introduced by Pliner and Hobden (1992). As a result of this study, which was carried out with 402 participants, it revealed a positive and significant relationship with its positive and significant effect on food disgust and food neophobia. In addition, it has been obtained that these concepts vary according to demographic characteristics, their presence abroad, and the presence of digestive diseases. The research consists of five main parts. The first part, the introduction; consists of the importance, purpose, assumptions, limitations, and definitions of the research. In the second part, the related literature; consists of the concepts of nutrition, the concept of disgust, the concept of food disgust, food neophobia, and related research. The method of the research in the third part, the findings and comments in the fourth part, and the conclusions and suggestions in the fifth part, which is the last part of the study.