Yenilik arayışı, heyecan arayışı, risk algısı ve tereddüdün karar verme tarzına etkisi: Kamp yapan yerli ziyaretçiler örnekleminde incelenmesi

Abstract

Dünya’da yaşanan olumlu veya olumsuz gelişmeler bireylerin satın alma kararlarını etkilemektedir. Özellikle teknolojik faaliyetler, bilgi zenginliği, toplu halde yaşama, hastalıkların artması, fiziki ve duygusal açıdan kendini yenileyememe gibi etkenler tüketici tercihlerini her geçen gün değiştirmektedir. Bu durum turizm sektörüne de yansımaktadır. Dolayısıyla pazarlama yöneticilerinin hedef pazardan maksimum fayda sağlayabilmeleri ve sadık müşteri portföyü oluşturabilmeleri için tüketicilerin istek ve ihtiyaçlarını iyi bir şekilde belirlemeleri gerekmektedir. Bunun sağlanabilmesi için de bireylerin karar verme tarzları önemli bir kriter olarak değerlendirilebilir. Çünkü birey herhangi bir karar verme durumu ile karşılaştığında kişisel özelliklerine göre hareket etmekte ve kendine göre en iyi olan ürün veya hizmeti seçmeye çalışmaktadır. Bundan dolayı kamp yapan bireylerin karar verme tarzları farklı bakış açısıyla ele alınmış ve bu kararların üzerinde etkisi olabilecek yenilik arayışı, heyecan arayışı, risk algısı ve tereddüt değişkenleri üzerinden incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Kuzey Ege Bölgesi’nde kamp yapmakta olan 769 bireye yüz yüze anket uygulanmıştır. Toplanan veriler farklı istatistik programlarıyla analiz edilmiştir. Analiz sonucunda yenilik arayışı, heyecan arayışı, risk algısı, tereddüt ve karar verme tarzları ile sosyo-demografik özellikler, kamp yapma ve kamp alanı tercihleri arasında farklılıklar tespit edilmiştir. Bununla birlikte araştırma modeli içerisinde yer alan değişkenlerin regresyon değerlerini ve modelin sahip olduğu güvenirlik geçerlik değerlerini ortaya çıkarmak için YEM analizi yapılmıştır. Yenilik arayışı, heyecan arayışı, risk algısı ve tereddüt değişkenleri karar verme tarzı değişkenlerinden dürtüsellik boyutunun yaklaşık olarak %38’ini açıkladığı tespit edilmiştir. Bunu sırası ile uyumluluk (%37,0), akılcılık (%25,0) ve faydacılık (%16,0) boyutları takip etmiştir. Yenilik arayışının akılcılık (%15,2), faydacılık (%25,3) ve dürtüsellik (%10,9) üzerinde pozitif bir etkisinin olduğu saptanmıştır. Yenilik arayışının risk algısı üzerinde (%16,2) negatif bir etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Adrenalinin (heyecan arayışı boyutu) uyumluluk (%18,0) ve dürtüsellik (%25,8) üzerinde pozitif; akılcılık üzerinde (%17,6) ise negatif ve anlamlı bir şekilde etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca deneyim ve can sıkıntısı duyarlılığının (heyecan arayışı boyutu) akılcılık (%38,0) ve faydacılık (%21,9) pozitif; uyumluluk ve dürtüsellik üzerinde (%17,6) ise negatif bir şekilde etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Tereddüt değişkenlinin akılcılık (%38,7), faydacılık (%27,7), uyumluluk (%12,9) ve dürtüsellik (%10,7) üzerinde negatif bir etkisinin olduğu anlaşılmıştır. Risk algısının akılcılık (%17,8), uyumluluk (%38,0) ve dürtüsellik (%39,1) üzerinde pozitif; faydacılık üzerinde (%45,0) ise negatif bir etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Son olarak nihai araştırma modeli kapsamında bağımsız değişkenler ile bağımlı değişkenler arasında aracılık etkisinin olabileceği düşünülen risk algısı ve tereddüt kavramları incelenmiş ve kısmi etkilerinin olduğu tespit edilmiştir.

Positive or negative developments occurred in the world affect individuals’ purchasing decisions. The factors such as especially technological activities, wealth of information, communal life, increase in diseases, failure to renew oneself physically and emotionally change consumer preferences with each passing day. This situation reflects in the tourism sector, too. Therefore, in order for marketing managers to get maximum benefit from the target market and to create a loyal customer portfolio, they should determine the request and needs of consumers well. To achieve this, on the other hand, individuals’ decision making style can be considered as an important criterion. Because when the individual encounters any decision making situation, he/she acts according to his/her personal characteristics and tries to choose the best product or service for himself/herself. The decision making styles of campers, therefore, was taken from a different perspective and it was aimed to examine them over the variables that may have an impact on these decisions, such as novelty seeking, sensation seeking, risk perception, and hesitation. For this purpose, a face-to-face questionnaire was applied to 769 local campers in the northern parts of the Aegean Region. Collected data were analyzed using different statistical programs. As a result of the analysis, it was determined that there were differences between novelty seeking, sensation seeking, risk perception, hesitation, and decision-making styles and socio-demographic characteristics, preferences of camping and camping site. Additionally, to reveal the regression values of the variables in the research model and the reliability validity values of the model, structural equation modeling (SEM) analysis was performed. It was determined that novelty seeking, sensation seeking, risk perception and hesitation variables explained approximately 38% of the impulsivity dimension among the variables of decision-making style. This was followed by compatibility (37.0%), rationalism (25.0%) and utilitarianism (16.0%). Novelty seeking has been found to have a positive effect on rationalism (15.2%), utilitarianism (25.3%), and impulsivity (10.9%). It has been determined that novelty seeking has a negative effect (16.2%) on risk perception. Positive over adrenaline (sensation seeking dimension) compatibility (18.0%) and impulsivity (25.8%); It was found to have a negative and significant effect on rationality (17.6%). In addition, experience and boredom sensitivity (sensation seeking dimension) was positive (38.0%) and utilitarianism (21.9%); It was found to have a negative effect on compliance and impulsivity (17.6%). It was understood that the reluctance variable had a negative effect on rationality (38.7%), utilitarianism (27.7%), adaptability (12.9%) and impulsivity (10.7%). Risk perception was positive on rationality (17.8%), compatibility (38.0%) and impulsivity (39.1%); On the other hand, it has a negative effect on utilitarianism (45.0%). Finally, within the scope of the final research model, risk perception and hesitation concepts that were thought to have a mediating effect between independent variables and dependent variables were examined, and they were found to have partial effects.