En az geçim indiriminin Türk vergi sistemi içerisindeki yeri ve bazı ülke uygulamaları açısından karşılaştırılması

Abstract

Vergileme, idarelerin kamusal hizmetleri gerçekleştirebilmek adına kullandığı en önemli finansman aracıdır. Bu mali yükün toplumu oluşturan bireyler arasında adil şekilde paylaşılması beklenmektedir. Bu beklentinin karşılanabilmesi için vergileme ilkelerinden adalet ilkesine özen gösterilmesi son derece önem taşımaktadır. Vergi sistemlerinde artan oranlı vergi tarifeleri, ayırma ilkesi, istisna ve muafiyetler ve en az geçim indirimi müessesesi mükelleflerin mali gücünün başka bir ifadeyle vergi ödeme gücünün etkili bir biçimde kavranabilmesi maksadıyla kullanılan araçlardır. Genel anlamda kişilerin kendilerinin ve ailelerinin hayatlarını sürdürebilmeleri için ihtiyaç duydukları minimum miktardaki gelirin vergilendirilmemesini ifade eden en az geçim indirimi müessesesi birçok gelişmiş ülkenin gelir vergisi sisteminde bütün mükellefler açısından yer bulmuştur. Ülkemizde ise "asgari geçim indirimi" adı verilen müessese ücretliler için uygulanmaktadır. Bu çalışmanın amacı; vergilemede adaleti gerçekleştirmek üzere Türkiye ve seçilmiş OECD ülkelerindeki uygulamaların karşılaştırılmasıdır. Karşılaştırma sonuçlarına göre en az geçim indirimi konusundaki uygulamalar arasında büyük farklılıklar tespit edilmiştir. Türkiye'de asgari geçim indirimi sadece ücret geliri olanlar açısından uygulanırken, diğer ülkelerde ücret gelirleriyle birlikte her türlü unsurdan gelir elde eden vergi mükelleflerinin tamamına uygulandığı görülmektedir.

Taxation is the most important financing tool used by the administrations in order to perform public services. This financial burden is expected to be shared fairly among the individuals making up the society. In order to meet this expectation, it is extremely important to pay attention to the principle of justice, one of the principles of taxation. Increasing tax tables in tax systems, separation principle, exceptions and exemptions and minimum subsistence allowance are the means used to effectively comprehend the financial power of taxpayers. In general, the minimum subsistence allowance system, which states that the minimum amount of income that people need for themselves and their families to survive, is not taxed, has been included in the income tax system of many developed countries for all taxpayers. In our country, the foundation called "minimum subsistence allowance" is applied for wage earners. The aim of this study is to compare the practices in Turkey and selected OECD countries to achieve fairness in taxation. According to the results of the comparison, significant differences were found between the applications regarding the subsistence allowance. While minimum living allowance has just been practicing for the wage workers in Turkey; in other countries; minimum living allowance has been practicing for everybody that gets income.