Türk vergi hukukunda vergi incelemesindeki sorunlar ve çözüm önerileri

Abstract

Günümüz gelişmiş ve gelişmekte olan toplumlardaki kamu sektörünün finanse edilmesi ve hizmet üretmesi açısından vergilerin ve vergi benzeri gelirlerin önemi çok büyüktür. Vergi denetiminde istenilen seviyede bir etkinliğin sağlanabilmesi mükelleflerce beyan edilen matrahın olabildiğince gerçeğe yakın olmasına bağlıdır. Böylece, mükelleflerin vergiye uyumu artırılarak vergi kayıp-kaçağının azalması ve vergi gelirlerinde gözle görülür bir artış sağlanması hedeflenmektedir. Ancak çoğu zaman mükellefler, doğru ve ihticaca salih bir şekilde vermesi gereken vergi beyanından genelde kaçınmaktadırlar. Bu nedenle Türkiye'de vergi idaresi, vergi alacağını zamanında ve doğru yöntemlerle tahsil edebilmek için yoklama, vergi incelemesi, aramalı inceleme, izaha davet ve bilgi toplama gibi denetleme ve araştırma yöntemlerini kullanarak mükellefleri denetlemektedir. Etkin bir vergi denetim sisteminde denetim süreçlerinin evreleri olan standartların belirlenmesi, fiili durumun saptanması, standart durumlar ile fiili durumun karşılaştırılarak sapma seviyelerinin belirlenmesi ile sapmalara yönelik düzeltici önlemlerin alınması vergide adalet ilkesinin kuvvetli bir şekilde ortaya çıkmasına, demokratik ortamın gelişimine ve etkin bir kamu hizmeti sunumuna katkıda bulunmaktadır. Vergi kaybının en aza indirilebilmesi ve etkin denetimin sağlanabilmesi adına bu çalışmamızda vergi denetiminin genel yapısı, vergilendirmenin amaç, ilke ve özellikleri üzerinde durulmuştur. Bu yönü ile elde edilen veriler ışığında etkinliğin artırılmasına yönelik değerlendirmelerde ve çözüm önerilerinde bulunulmuştur.

The importance of taxes and tax-like revenues is very important in terms of financing the public sector and producing services in today's developed and developing societies. To ensure the desired level of effectiveness in tax audit; the tax base declared by the taxpayers is as close to the reality as possible. In this way, it is aimed to decrease tax loss-evasion and to increase significantly tax revenues by increasing tax payers' compliance with tax. However, most of the time, taxpayers generally avoid the tax declaration that should be given in a rightful and appropriate manner. Therefore, the tax authorities in Turkey, to be able to collect the poll tax credit with timely and accurate methods, have audited the taxpayers in different auditing and investigastion methods ways such as tax inspection, search, and invitation of explaining oversees taxpayers and information gathering. The stages of the audit processes in an effective tax audit system: determining the standards, determining the actual situation, determining the deviation levels by comparing the standard situation with the actual situation and taking corrective measures for deviations. Such auditing processes and measures contribute to the emergence of the principle of fairness in taxation, the development of a democratic environment and an efficient public service delivery. In this study, the general structure of tax audit, the purpose, principles and characteristics of taxation are emphasized in order to minimize tax loss and to ensure effective audit. In the light of the data obtained with this aspect, evaluations and solution suggestions have made to increase efficiency.