Karesi gazetesindeki (1916-1917) edebi ve kültürel muhteva üzerine bir inceleme (1-52 sayılar)

Abstract

Gazete her devirde gerçek anlamda bir kürsü olmuştur. Fikir, onun sayesinde yapıcı bir unsur olarak hayatın içine girmiş, hürriyet, hak, adalet, vatan, millet gibi kavramlar etrafında gerçek bir insanın ortaya çıkışma katkı sağlamış, ülkemizde gerçek bir efkâr-ı umumiye meydana getirmiştir. Bu anlamda gazete aydınlığın geldiği bir ocak olarak düşünülmelidir. Gazete incelemesi, araştırmacıların üzerinde çalıştıkları konular için ilk elden malzeme ve bilgi sunması bakımından oldukça önemlidir. Ayrıca, aynı inceleme, gazetenin yayınlandığı dönemi daha iyi anlayıp doğru tahlil etmemizi sağlaması dolayısıyla da ihmal edilmemesi gereken konulardan biridir. Hasan Basri Çantay’ın 1914 yılında Karesi II adıyla yeniden yayımlanmasına katkı sağladığı Karesi gazetesi 1914-1926 yıllan arasında haftalık olarak yayımlanmıştır. Yayımlandığı dönem göz önüne alındığında gerek basın tarihi, gerekse dönemin sosyo-kültürel yapışım ortaya koyması açısından araştırmacılar için önemli bir kaynaktır. Çalışmamızda bu önemli kaynağın 1916-1917 yıllan arasında çıkan 105-1 ve 156-52 sayıları incelenmiştir. İncelemede önce sözü edilen sayılarda yer alan yazıların muhteva analizi yapılmış ve daha sonra tahlili bir fihristi çıkartılmıştır. 1916-1917 yıllarının siyasî, ekonomik, sosyâl ve kültürel yapışım yansıttığım düşündüğümüz gazetedeki bazı yazılar Latin alfabesine aktarılmıştır. Gazetenin incelememize konu olan sayılarında edebiyatla ilgili yazılar ve edebî eserler yok denecek kadar azdır. Bunun yerine gazetede daha çok ekonomik, siyasî, sosyal konulu yazılar, makaleler, haberler ve îlanlar yayımlanmıştır. Yayınlanan yazılar içerisinde de liva havadisleri ve ilanatlar büyük bir yekûn teşkil etmektedir. Bütün bunlarda gazetenin imparatorluğun en buhranlı dönemlerinde yayımlanmış olmasının büyük etkisi olsa gerektir. Sonuç olarak, tezimize konu olan Karesi II Gazetesinin 105-1 ve 156-52 sayılarının, dönemini çok iyi yansıtan aynalardan biri olduğu söylenebilir.

Nevvspaper is a real meaning pulpit at all period. Idea is inside of life with being a creative component by it. It contributed to appear a human around the concepts of fteedoom, equity, justice, motherland and nation and it creatde a real efkar-ı urnumiye. In this meaning newspaper must be thought as an owen that lights come through. Newspaper investigation is very important for researchers to fınd information and material about their studies.As well the same investigation is a subject that must not be neglected becouse of understanding and analysing correctly the period of publiçation. Karesi newspaper which is contributed to publicated by Hasan Basri Çantay at 1914 to 1926, is publicated weekly. To take into consideration of the publiçation period , it is an important source for researchers to expose the press history and the period’s socio-cultural structure. On our work , this important sources of 105-1 and 156-52 issues which are started at 1916 to 1917, are investigated. On investigation fîrstly writings in the issues that are talked about, contently analysed and then intemal index was made.Some writings on newspaper vvhich we think that reflected the 1916 -1917’s political, economical, social and cultural structure , are transfered to Latin alphabet. On the period of we investigate, there are few writings about literatüre and literatüre work.Instead of this on the newspaper mostly economical, political, social, topic and news/notice.content writings, independent flag news and notices have big totals.Importantly we must State there was so many unsigned writings. lt may have to strongly effected by the newspaper publicated at best crisisly period of the empire. As a result, we can say that Karesi II newspaper’s 105-1 and 156-52 issues which started to publicate at 1916, are one of a very good mirror that reflected its period.